مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم اظهار کرد: امروز مسئله جهاد تبیین در مجموعه‌های فرهنگی و علمی ما مطرح است. بنده معتقدم اگر قرار باشد جهاد تبیین صورت بگیرد ولی فارغ از اندیشه و سیره امام خمینی(ره) باشد آن جهاد تبیین یقینا ابتر خواهد ماند اگر بخواهیم جهاد تبیین ما تاثیرگذار و در راستای تنویر افکار باشد باید اندیشه امام خمینی(ره) را سرلوحه کار خود قرار دهیم و این اندیشه را تبیین و ترویج کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین عباس کمساری مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: از سال ۱۳۴۲ که امام رسما مبارزات را آغاز می‌کنند دو ویژگی مهم و بزرگ در امام وجود داشته است؛ که یکی اتکا به خدا و دیگری اتکا به مردم بوده است.

توکل بر خدا و اتکا به مردم در امام خمینی(ره) منحصر به فرد است

وی ادامه داد: زمانی که سیره و اندیشه امام را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که توکل به خدا در امام منحصر به فرد است و در میان انقلابیون و رهبران انقلاب‌ها حتی انقلاب‌هایی که با نام دین هم صورت گرفته است، اینکه رهبر انقلاب تا این میزان توکل به خدا داشته باشد، وجود ندارد.

کمساری افزود: ویژگی دیگری که امام را نسبت به دیگران شاخص می‌کند اتکا به مردم است. در سال‌های اول انقلاب و مبارزات زمانی که عده‌ای به امام می‌گویند که شما با کدام نیرو می‌خواهید این انقلاب را آغاز کنید؟ امام به عنوان یک مجتهد و مرجع تقلید در قم که رسانه‌ای در اختیار نداشته است و حتی ابزارهای ارتباط جمعی قابل مقایسه با امروز نبوده می‌گویند، سربازان من در گهواره‌ها هستند و این امر نشان می‌دهد که امام به مردم اعتقاد و اعتماد داشتند.

در اندیشه امام خمینی(ره) انسان صاحب کرامت است

وی بیان کرد: در اندیشه امام خمینی(ره) انسان صاحب کرامت است. هستند کسانی که ادعای مردم‌داری داشته باشند اما تا زمانی که مردم در خدمت آن‌ها باشند؛ ولی در اندیشه امام انسان صاحب کرامت است و این نگاه نیز برگرفته شده از قرآن است، همان‌طور که خداوند در این کتاب آسمانی می فرماید: وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی‌ آدَمَ. بنابراین نقطه اتکا امام خمینی(ره) به مردم است و مردم را هم صاحب کرامت می‌داند.

کمساری اظهار کرد: حضرت امام بر این اعتقاد دارد که انسان‌ها به عنوان اشرف مخلوقات امتیازات بسیار ویژه‌ای دارند به همین جهت در سیره خود با کرامت با مردم برخورد می کند؛ نکته‌ای که آن را در عدم توفیق جریانات اخیر که خواهان یک رهبر بودند شاهد بودیم، البته این جریانات قابل توجه نبودند و در داشتن رهبر موفق نشدند، به این علت که این‌ها مردم را صاحب کرامت نمی‌دیدند.

انقلاب اسلامی؛ یک انقلاب فرهنگی و تربیتی

وی با بیان اینکه انقلاب امام خمینی(ره) معنویت محور بود و یک انقلاب فرهنگی و تربیتی بود، تصریح کرد: انقلابات را به راحتی می توانید از شعارهای آن بشناسید. وقتی به شعارهای سال ۱۳۴۲ تا سال ۱۳۵۶ که انقلاب علنی شد نگاه می‌کنیم می‌بینیم که همه شعارها پیام اخلاقی و تربیتی دارد و این پیام‌ها و شعارها نشئت گرفته از تفکر و اندیشه رهبران هر انقلابی است؛ اما امروز شعارهایی که در فضای مجازی منتشر شد و در برخی از اماکن بر روی دیوارها نوشته شد، آیا هیچ ایرانی با غیرت و فرد اخلاق محوری حاضر است این شعارها را در خانواده‌اش تکرار کند، به این ترتیب تفاوت انقلاب امام خمینی(ره) در این است و همین امر شخصیت، اندیشه و انقلاب امام راحل را متمایز کرده است.

تاکید کرد: علی رغم اینکه جریانات اغتشاشگر قصد داشتند از انقلاب ۱۳۵۷ کپی برداری کنند ولی عملا شکست خوردند به این علت که نه واقعا به مردم اتکا داشتند و نه امیدشان به مردم بود.

اسلام ناب محمدی، استقلال همه جانبه، وحدت و همگرایی، آزادی مشروع و عدالت از شاخصه‌های گفتمان امام خمینی است

وی در خصوص اینکه گفتمان امام خمینی بر چه محورهایی استوار بوده است و چگونه این گفتمان توانست جای خود را پیدا کند، بیان کرد: زمانی که به پیام‌ها و سخنرانی‌های ایشان و در کل به اندیشه امام خمینی توجه می‌کنیم می‌توانیم بگوییم گفتمان امام راحل بر مبنای اسلام ناب محمدی شکل گرفته است. این گفتمان هم صرفا یک گفتمان داخلی و محدود به مرزهای ایران نبوده است و به همین جهت این گفتمان برای همه دنیا می‌تواند پیام و برنامه داشته باشد.

مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم یادآور شد: در همان ابتدای انقلاب زمانی که امام خمینی بر جمهوری اسلامی تاکید می‌کنند نشان از این دارد که این گفتمان ضمن توجه به مقتضیات جهان معاصر، اسلام را به عنوان مولفه‌ای تاثیرگذار در عرصه فکری و سیاسی انسان‌ها تعریف و تبیین می‌کند.

وی ادامه داد: ارکان گفتمان امام خمینی(ره) را می توانیم در چند محور خلاصه کنیم؛ اسلام ناب بر گرفته از اسلام نبوی و علوی. امام خمینی این اسلام ناب را به عنوان یک الگوی حکومتی معرفی می‌کنند و در سخنان ایشان اسلام ناب می‌تواند به انسان‌ها هویت و استقلال دهد و انسان را از استبداد و ظلم نجات دهد.

کمساری اضافه کرد: جمهوری اسلامی همان اسلام نابی است که امام خمینی برای اولین بار در طول تاریخ برای آن تعریف دارد. در طول تاریخ خاصه در سده‌های اخیر هیچ کدام از علما و مراجع ما اسلام را به این شکل تعریف نکردند؛ در سده اخیر انقلاباتی داشتیم و مامور این انقلابات برخی از مجتهدان و روحانیون بودند اما تعریفی که از این شاخصه منحصر به فرد در گفتمان امام راحل وجود دارد در گفتمان هیچ یک از آن‌ها وجود ندارد.

مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم گفت: شاخصه و محور دوم گفتمان امام خمینی(ره) استقلال همه جانبه است و این موضوع در شعارهای اول انقلاب (استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی) شعار کلیدی محسوب می شود.

وی با بیان اینکه امام خمینی(ره) در گفتمان انقلاب استقلال را همه جانبه معرفی می‌کند، ابراز کرد: حضرت امام در سخنان خودشان می‌گویند استقلال کشور ما منوط به استقلال دانشگاه‌ها و فیضیه‌ها است، دست به دست هم دهید و استقلال کشور را حفظ کنید. بنابراین همین مراکز علمی ما می‌توانند برای ما استقلال را بدست بیاورند.

کمساری یادآور شد: استقلال زمانی اتفاق می‌افتد که دست ما به سوی بیگانه دراز نباشد اگر بنا باشد دست به سمت بیگانه داشته باشیم هر چند شعار استقلال بدهیم در عمل محقق نمی‌شود. به همین جهت امام خمینی(ره) هم دانشگاه و هم حوزه‌های علمیه را مورد تاکید قرار می دهند؛ هم به علوم فنی و طبیعی و هم به علوم انسانی اشاره می کنند.

وی در رابطه با اینکه چرا جریاناتی که می‌خواستند از انقلاب امام خمینی(ره) کپی برداری کنند موفق نشدند، گفت: مشخصه بارزی که حرکت امام دارد این است که رهبران این انقلاب و کسانی که دست مردم را می‌گرفتند و به سمت مسیر درست هدایت می‌کردند یا فرهیختگان حوزوی بودند که در راس آن‌ها حضرت امام بوده است و یا فرهیختگان دانشگاهی که امام راحل را به عنوان مقتدا و رهبر خود انتخاب کردند؛ اما در جریانات اغتشاشگر اخیر هیچ فرد نخبه‌ و فرهیخته‌ای در بین این‌ها نداریم و مردم هم این نکته را متوجه می‌شوند بنابراین علت شکست آن‌ها نیز همین است.

مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم بیان کرد: امام خمینی(ره) در جای دیگری می‌گویند استقلال با وابستگی جمع نمی شود بنابراین باید قشر جوان دانشگاهی و قشر جوان حوزوی به این سمت و سو نیز حرکت کنند البته مسیرها آماده است اما لازم است که سرعت بیشتری پیدا کند.

وی شاخصه سوم در گفتمان امام خمینی(ره) را وحدت و همگرایی دانست و گفت: وحدت و همگرایی از ارکان این انقلاب بوده است. در دو قرن گذشته علی رغم وقوع انقلابات و اعتراضات همچون انقلاب مشروطه، جریان ملی صنعت نفت و جریانات بعد از ملی شدن و... هیچگاه همه مردم در صحنه حاضر نبودند و همگرایی وجود نداشته است و بیشتر گروه‌ها و جریانات خاص حضور داشتند؛ اما گفتمان امام خمینی(ره) اتفاقی را رقم زد که همه آمدند و علی رغم تفاوت‌ها و تفکرات مختلف همه زیر یک پرچم قرار گرفتند و این کار بزرگی بود که امام انجام داد.

کمساری ادامه داد: امام خمینی(ره) زمانی که مرحوم بازرگان را به عنوان نخست وزیر موقت معرفی می‌کنند در آن پیام تاکید دارند فارغ از جریان سیاسی و حزب و گروه‌هایی که گرد شما هستند، شما را به عنوان نخست وزیر انتخاب می‌کنم و این مسئله نشان می‌دهد که امام راحل به این نکته رسیده‌اند که رمز پیروزی این ملت همگرایی و وحدت است. اگر ما بخواهیم مسیر امام خمینی(ره) را ادامه بدهیم هیچ راهی نداریم جز اینکه نسبت به این وحدت و همگرایی در عمل توجه داشته باشیم و اگر چنین کنیم یقینا این انقلاب همه مشکلات را پشت سر خواهد گذاشت.

کمساری چهارمین شاخصه گفتمان امام خمینی(ره) را آزادی مشروع معرفی کرد و ادامه داد: امام راحل نسبت به آزادی تاکید دارند و پرداختن به مباحثی که پیرامون این مسئله از سخنان ایشان جمع آوری و تفسیر شده زمان زیادی را می طلبد؛ اما آنچه که مهم است این است که امام خمینی(ره) قائل به آزادی بودند، امتیاز امام نسبت به دیگران این بود که منادی آزادی داشتند و عَلَم آزادی خواهی را برافراشتند، ولی آنچه استفاده می‌شود آزادی به معنای بی بندوباری نیست بلکه امام خمینی(ره) به آزادی مشروع که کرامت انسان را در بر داشته باشد توجه داشتند.

مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم در ادامه عدالت را پنجمین شاخصه قابل توجه در گفتمان امام خمینی(ره) دانست و گفت: الگوی امام در بحث عدالت خواهی برگرفته از دین و سیره پیامبر(ص) و امیرالمومنین علی(ع) است.

وی در پاسخ به این سوال که دانشگاه انقلابی از نظر امام چگونه دانشگاهی است، عنوان کرد: برخی اوقات متاسفانه ما مسیر را اشتباه انتخاب می‌کنیم. در همین رابطه، خاطره‌ای را خانم دکتر طباطبایی نقل می‌کنند بعد از اینکه بحث اسلامی شدن دانشگاه‌ها مطرح می‌شود، امام راحل از اوضاع دانشگاه می‌پرسند و زمانی که می‌شنوند که دانشجویان تفکیک شدند می‌گویند منظور من از اسلامی شدن دانشگاه‌ها این نبود که بین دانشجویان دختر و پسر دیوار بکشیم بنابراین همان شب دستور پیگیری برای برداشتن دیوارها را می‌دهند.

مولفه‌های دانشگاه طراز انقلاب در اندیشه امام خمینی(ره) 

همراهی تهذیب و تعلیم در دانشگاه‌ها

کمساری تاکید کرد: در اندیشه امام چهار مولفه برای دانشگاه اسلامی و انقلابی وجود دارد؛ اول اینکه یک دانشجو و یک دانشگاه اگر می‌خواهد چارچوب و طراز انقلاب و اسلام باشد باید همراهی تهذیب و تعلیم را داشته باشد به همین جهت آموزش به تنهایی کفایت نمی‌کند حتی امام خمینی(ره) در خصوص دانش آموزان هم همین نگاه را داشتند.

استقلال فکری دانشجو و دانشگاه

وی ادامه داد: دومین مولفه استقلال فکری دانشجو و دانشگاه است به این ترتیب برازنده دانشجو نیست که پیاده نظام برخی گروه‌های سیاسی باشد خود دانشگاه به عنوان جمع فرهیختگان باید مولد و جریان ساز باشد و باید افکار عمومی جامعه را تغذیه کند لذا دانشجو نمی‌تواند در طراز انقلاب باشد اما استقلال فکری نداشته باشد.

کارآمدی و حاکمیت نگرش توحیدی در دانشگاه

کمساری بیان کرد: سومین مولفه کارآمدی دانشگاه و دانشجو است. متاسفانه به این مولفه در برخی دانشگاه‌ها عمل نکردیم و برخی رشته‌های دانشگاهی کارآمدی ندارند؛ مولفه دیگر اینکه حاکمیت نگرش توحیدی در دانشگاه است و به این معنا علومی که در دانشگاه‌ها تدریس می شود باید یک نگرش توحیدی داشته باشد، به همین جهت اگر بخواهیم دانشجویان ما توانمند شوند باید به اندیشه امام خمینی(ره) رجوع کنیم و بارها در سخنان رهبر معظم انقلاب هم شنیدیم که می‌گویند هر وقت از اندیشه امام فاصله گرفتیم سیلی سختی خوردیم.

مدیر نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در قم اظهار کرد: امروز مسئله جهاد تبیین در مجموعه‌های فرهنگی و علمی ما مطرح است. بنده معتقدم اگر قرار باشد جهاد تبیین صورت بگیرد ولی فارغ از اندیشه و سیره امام خمینی(ره) باشد آن جهاد تبیین یقینا ابتر خواهد ماند اگر بخواهیم جهاد تبیین ما تاثیرگذار و در راستای تنویر افکار باشد باید اندیشه امام خمینی(ره) را سرلوحه کار خود قرار دهیم و این اندیشه را تبیین و ترویج کنیم.

کمساری بیان کرد: ما نمی‌توانیم گام دوم انقلاب را برداریم در حالی که در تبیین مولفه‌های این گام سخنی از امام خمینی(ره) نداشته باشیم و اندیشه امام راحل در آن جایی نداشته باشد. امام خمینی(ره) معمار این انقلاب است و مردم اندیشه، سیره و رفتار ایشان را دیدند و به واسطه آن این انقلاب را انتخاب کردند لذا امروز جامعه از مسوولین انتظار دارد که در مسیر امام حرکت کنند.