امام محمدباقر (ع) در دوران امامت خود، با شرایط دشواری روبه‌رو بودند. پس از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع)، جامعه اسلامی دچار تحولات گسترده‌ای شد و بسیاری از ارزش‌های دینی مورد تهدید قرار گرفت. در چنین شرایطی، امام محمدباقر (ع) با تأکید بر علم و دانش، تلاش کردند تا معارف اسلامی را حفظ و گسترش دهند. ایشان با تربیت شاگردان برجسته و ارائه مباحث علمی، زمینه‌ساز نهضت علمی بزرگی شدند که بعدها توسط امام صادق (ع) ادامه یافت.

امام خمینی (ره) در سخنان خود، امام محمدباقر (ع) را یکی از بزرگ‌ترین مروجان علم و معرفت اسلامی دانسته و تأکید کرده‌اند که ایشان با روشنگری‌های خود، مسیر هدایت را برای مسلمانان هموار ساختند. امام خمینی (ره) همچنین بر نقش امام محمدباقر (ع) در مقابله با انحرافات فکری و حفظ اصالت دین تأکید کرده‌اند.

در سالروز شهادت این امام بزرگوار، مراسم‌های عزاداری و سخنرانی‌های متعددی برگزار می‌شود که در آن‌ها به جایگاه علمی و معنوی ایشان پرداخته می‌شود. این مناسبت فرصتی است تا بار دیگر به آموزه‌های امام محمدباقر (ع) توجه کرده و از سیره علمی و عملی ایشان درس بگیریم. بدون شک، تلاش‌های این امام همام در حفظ و گسترش معارف اسلامی، تأثیر عمیقی بر تاریخ اسلام داشته و همچنان الهام‌بخش مسلمانان در سراسر جهان است.