آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س)

گرچه سالهاست ملت شریف ایران از نعمت وجود و حضور رهبر کبیر انقلاب اسلامی محروم است، اما شاهد و پاسدار میراث گرانقدری است که از امام به جای مانده است. میراثی که برخلاف آثار حاکمان جهان، کاخ‏های سر به فلک کشیده و ثروت‏های انبوه و زخارف دنیایی نیست؛ که این حقیقت را کوچه ‏های منتهی به خانه گلین و استیجاری امام در جماران و حسینیه به ظاهر کوچک و به واقع کانون پرخروش اسلام‏خواهی معاصر گواهی می‏دهد. میراث امام، همان اصول و آرمانهایی است که در کلام و پیامها و آثار جاویدش به روشنی ترسیم گردیده ‏اند.

مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) که خود از مواریث فرهنگی یادگار امام است، در طول سالهای گذشته کوشیده است تا در کنار نهادها و مراکز فرهنگی و رسانه‏های متعهد، از پیوند عمیق مردم و بویژه نسل جوان با آثار و رهنمودهای حضرت امام پاسداری کند و با تنظیم و انتشار صدها هزار نسخه از آثار امام و دیگر فعالیتهای متنوع خویش در عینیت بخشیدن به حضور نیرومند رهنمودها و رفتار و منش حضرت امام در متن جامعه اسلامی در داخل و خارج کشور گامهای مؤثری بردارد.

متن پیش روی سیر شکل ‏گیری و تکمیل مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) را شرح داده و ساختار آن را باتوجه به نوع فعالیت‏ها برای مخاطبان بازگو کند. تاضمن آشنایی اجمالی با عملکرد آن، زمینه‏ های همکاری پژوهشگران و محققان را با این مؤسسه در عرصه‏ های مختلف فراهم سازد. همچنین در این مجموعه دورنمای فعالیتها و اهداف مؤسسه تبیین شده است.

پاسخ حضرت امام خمینی(س) به نامه حجت ‏الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی(س) (در مورد تنظیم و تدوین اسناد و مدارک مربوط به ایشان)

بسم ‏اللَّه الرحمن الرحیم

  فرزند عزیزم احمد - حفظه ‏اللَّه تعالی و ایده

 از آنجا که شما را بحمداللَّه تعالی در مسائل سیاسی و اجتماعی صاحبنظر می‏دانم و در تمامی فراز و نشیب ‏ها در کنار من بوده‏ای و هستی و با صداقت و کیاست امور سیاسی و اجتماعی اینجانب را متصدی هستی، لهذا شما را برای تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به خود، که بسا در رسانه‏ های گروهی اختلافات و اشتباهاتی رخ داده‏ است، انتخاب می‏نمایم و از خداوند متعال که حاضر و ناظر است توفیقات شما را خواستارم. امید است با صرف وقت و دقت‏نظر، این امر را به پایان برسانی.

 والسلام علیکم

 پنجشنبه 17 شهریور 26 /67 محرم‏الحرام 1409

 روح ‏اللَّه الموسوی الخمینی

حضرت امام خمینی(س) حکم فوق را در پاسخ نامۀ حجت‏ الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی در مورد چگونگی حفظ و نشر آثار معظم له صادر فرمودند. متن نامه بدین شرح است:

نامه حجت ‏الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی(س) خطاب به حضرت امام خمینی(س)

 بسم ‏اللَّه الرحمن الرحیم

  پدر عزیز و مراد بزرگوارم، پس از سلام:

1- یکی از مسائل بسیار مهم که بعد از جنابعالی - خدا آن روز را نیاورد - موجب موضع گیریهای فرزندان انقلاب و افراد گوناگون و محققین و احیاناً اختلاف آنها می‏گردد، برداشتهای گوناگون سیاسی و غیرسیاسی آنان از یک متن است و از این بسیار گسترده ‏تر، از اختلاف بین متون منتشر شده حضرتعالی با آنچه به عنوان اسناد سیاسی و غیره از صدا و فیلم و متنهای دستنویس جنابعالی که منتشر نشده و در اختیار ماست، سرچشمه می‏گیرد. شما بهتر از هر کس می‏دانید که به علل گوناگون گاهی خود شخصاً و گاهی اینجانب و یا مسؤولین و حتی بعض افراد معمولی پیشنهاد حذف یک قسمت و یا قسمتهایی از سخنرانیها یا حذف و تغییر و اضافه جمله و یا جملاتی بسیار در اعلامیه ‏ها خدمتتان عرضه شده‏ است که حضرتعالی گاهی قبول نمی‏ فرمایید و گاهی پس از دقت، دستور حذف و یا تغییر و اضافه را بدان صورت که مایل باشید، صادر می ‏فرمایید که انجام گیرد، حال اگر روزی تصمیم بر این گردد - که حتماً می‏گردد - متن سخنرانیها و یا اعلامیه ‏ها و چیزهایی از این قبیل که با صدا و خط حضرتعالی منتشر گردد، مسلماً متن دستخط و یا متن اصلی صدا و فیلم به عنوان سند خدشه ‏ناپذیر اصل قرار می‏گیرد و آنچه از زیاد و کم بدان صورتی که گذشت ولو بسیار هم مهم باشد یا کنار گذاشته می‏شود و یا تحت ‏الشعاع خط و یا متن اصلی سخنرانی قرار می‏گیرد و این از مسائلی است که باید جدی برای آن فکری کرد.

2- یکی دیگر از مسائلی که خوب است حضرتعالی برای آن فکری کنید، این است که آنچه از حضرتعالی منتشر شده است در جراید و صدا و سیما و حتی بولتن ها، به یک صورت نیست، گاهی دیده شده در روزنامه ‏ای و یا مجله‏ ای به علل ، چه سیاسی و چه غیرسیاسی و یا سهواً، جمله یا جملاتی از لابه‏لای اعلامیه ‏ها و یا سخنرانیها در روزنامه ‏ای آورده شده و در روزنامه دیگر نیامده است، کدام را باید اصل قرار داد، آن متنی که این جمله را دارد و یا متنی که فاقد آن جمله است؟ بدیهی است این تردید، در جایی است که دسترسی به صدا و خط حضرتعالی نیست و این هم بسیار است، چرا که خیلی وقتها است که صحبتهای جنابعالی را من و یا  دوستان می‏نویسیم و بعد از تصویب شما به مطبوعات و غیره می‏دهیم، چه کسی باید تشخیص دهد آن جمله از حضرتعالی است یا نه؟ روشن است که گاهی تغییر و یا حذف و یا اضافه کلمه‏ای بطور کلی معنای جمله را تغییر می‏دهد.

3- مسأله دیگر این است که تکلیف نامه‏ ها و نوشته‏ ها و پیام‏ها و فیلم و نوارها و اشعارتان که بطور کلی منتشر نشده است و در بایگانی دفتر موجود است را هم روشن بفرمایید.

4- پرونده‏ های حضرتعالی در ساواک است (که الان در اختیار وزارت اطلاعات می‏باشد) و یک نسخه از آن را اینجانب در اختیار دارد، لازم است به اطلاع حضرتعالی برسانم که تنها پرونده ‏های جنابعالی در سازمان امنیت شاه در تهران 48 جلد است که تقریباً هر جلد حدود پانصد صفحه می‏باشد که انتشار آن بدون شک پرده از مسائل بسیاری برمی‏دارد و طبیعی است که  گرانقدرترین اسناد انقلاب اسلامی است.

5- کتابها و نوشته‏ هایی که صرفاً علمی و یا اخلاقی است، از ارزشمندترین کتبی است که می‏تواند  زیربنای انقلاب فقهی، اخلاقی، فلسفی، عرفانی و اصولی باشد.

6- بهره ‏برداری و تحقیق و تحلیل و نیز انتشار اسناد و نامه‏ ها و بولتن هایی که قبل و بعد از انقلاب به عنوان حضرتعالی و یا دفتر ارسال گردیده و هم اکنون نیز در اختیار دفتر می‏باشد، دو - سه نمونه از مواردی که باعث نوشتن این نامه شد، به عنوان ضمیمه و استشهاد تقدیم می‏گردد.

خدا یار و نگهدارتان باد

فرزند شما: احمد خمینی

(نیمه اول شهریور 1367)

تأسیس مؤسسه

 حجت‏ الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینی براساس حکم حضرت امام خمینی(س) و بر مبنای طرحی که توسط آقایان محمدعلی انصاری و حمید انصاری تدوین و کلیات آن مورد موافقت حضرت امام و رؤسای سه قوه قرار گرفته بود، مؤسسه‏ای را در سال 1367 با نام «مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)» تأسیس نمود، و پس از ارتحال حضرت امام مسئولیت ادارۀ مؤسسۀ مذکور و حرم مطهر حضرت امام را طی حکمی به حجت ‏الاسلام والمسلمین محمدعلی انصاری سپرد. متن حکم بدین شرح است:

جناب حجت ‏الاسلام آقای حاج شیخ محمدعلی انصاری دامت افاضاته

 با توجه به سابقه و تجربه خدمت شما در پیشگاه مقدس رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‏ اللَّه العظمی امام خمینی - سلام‏اللَّه علیه - جنابعالی را به عنوان سرپرست مسؤول مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس ‏اللَّه سره) و حرم مطهر آن حضرت منصوب می‏نمایم که با هماهنگی و استفاده از کلیه نیروهای مجرب اجرایی و فکری و فرهنگی و مردمی کشور، زمینه ‏های لازم نشر آثار با برکت و همچنین طراحی و ساخت مرقد شریف را فراهم نمایید. ان شاءاللَّه تمامی ارگانها و نیروهای مؤمن و مخلص انقلاب در تمامی برنامه ‏ها با شما همکاری می‏نمایند و در اجر بزرگ تعظیم شعائر اسلام و تحقق آرمانهای مقدس امام سهیم خواهند بود. خداوند به شما و همگی توفیق خدمت بیشتر در پیمودن راه مقدس و اهداف عظیم انقلاب اسلامی عنایت فرماید.

  والسلام علیکم و رحمت اللَّه

  احمد خمینی          

   31/3/68

قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت امام خمینی(س) والحاقیه آن

مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت امام خمینی در تاریخ چهاردهم آبان 1368 و سپس تأیید آن توسط شورای نگهبان، امر حفظ، نشر، نظارت و تأیید آثار امام خمینی را بطور مستقیم به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) واگذار و علاوه بر آن بعضی سازمانها، وزارتخانه‏ ها و صدا و سیما را موظف به نشر و بسط اندیشه‏ های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران نموده‏ است. همینطور مجلس شورای اسلامی با الحاق موادی به قانون فوق که در تاریخ 26 شهریور 1369 به تصویب و در تاریخ 3/7/69 به تأیید شورای نگهبان رسیده ‏است، درباره دخل و تصرف و یا انهدام اسناد مرتبط با حضرت امام(س) و نیز سایر موادی که در این الحاقیه آمده است برای مرتکبان، پیگرد قانونی و مجازات تعیین کرده است.

 تولیت مؤسسه

پس از رحلت یادگار حضرت امام در اسفند 1373 و بنا به وصیت ایشان، حجت ‏الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی مسئولیت اداره مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و تولیت آستان حضرت امام را برعهده گرفتند. ایشان در اردیبهشت 1374 طی نامه‏ای از محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی تقاضای تنفیذ حکم پدر را نمودند. متن نامۀ ایشان و پاسخ مقام معظم رهبری بدین شرح است:

محضر مبارک حضرت آیت ‏اللَّه خامنه ‏ای رهبر بزرگوار

انقلاب اسلامی دام ظله ‏العالی

با عرض سلام و تقدیم مراتب تشکر خویش و خانواده داغدیده خمینی(سلام‏الله علیه) از حضور حضرتعالی که همواره لطف و محبت‏ هایتان تسلی‏ بخش جانهای خسته ما بوده ‏است. همانگونه که مستحضرید، اینجانب به واسطه وصیت پدرم حضرت حجت‏الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی به عنوان تولیت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و حرم مطهر حضرتش منصوب گشته ‏ام. ولیکن از آنجا که همه امور را بنا به فتوای امام راحل به مقام شامخ ولایت می‏دانم و همواره بر این اعتقادم که این نظام مقدس در پرتو ولایت مطلقه فقیه و گام نهادن در مسیر اندیشه ‏های تابناک خمینی کبیر می‏تواند از مرزهای موجود فراتر رفته و به لطف الهی نجات‏بخش انسانیت از ورطه هلاکت و ظلمت باشد، لذا از محضر مبارک حضرتعالی تقاضا می‏کنم در صورت صلاحدید، وصیت آن عزیز سفر کرده را تنفیذ فرمایید.

 فرزند کوچک شما

سیدحسن خمینی

بسم ‏الله ‏الرحمن الرحیم

 با طلب رحمت و مغفرت برای پدر گرامی شما و برادر عزیز ما مرحوم حجت‏ الاسلام والمسلمین سیداحمد آقا طاب‏ ثراه وصیت مزبور را تنفیذ می‏کنم و توفیقات الهی را برای شما صمیمانه مسألت می‏نمایم.

 والسلام علیکم    

سیدعلی خامنه ‏ای

21 ذی ‏القعده 1415

 2/2/1374

تعیین مسؤول حرم امام و قائم مقام مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)

حجت ‏الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی در تیرماه سال 1374 با حکمی مجدد، انتخاب پدر را تایید و حجت‏الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدعلی انصاری را در مسئولیت حرم امام و مؤسسه ابقاء نمودند. سپس طی حکم جداگانه ‏ای جناب آقای حمید انصاری را نیز به عنوان قائم مقام مؤسسه منصوب کردند. متن این دو حکم چنین است:

بسم الله الرحمن الرحیم

 جناب حجت‏ الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ محمدعلی انصاری (زید عزه)

 با توجه به انتخاب شایسته پدرم و همچنین با عنایت به عنایات خاص حضرت امام - سلام‏اللَّه علیه - و مرحوم یادگار گرانقدر امام - رضوان‏ اللَّه علیه - و با تأسی به حکم آن عزیز بزرگوار که همواره از حضرتعالی به عنوان رازدار و مونس خویش یاد می‏کردند و لذا در همه کارهای خویش شما را چونان برادری می‏دانستند و از همین ‏رو مسؤولیت حرم امام و مؤسسه تنظیم و نشر آثار ایشان را به جنابعالی تفویض کرده بودند و با توجه به صراحتی که در وصیتنامه خویش دارند و جدای از همه موارد فوق، با توجه به شناختی که اینجانب از شما دارم و حضرتعالی را از دیر باز  یکی از همراهان افکار امام و یاران با وفای ایشان می‏شناسم، شما را کماکان در سمت سابق ابقاء می‏نمایم. ان شاءالله موفق باشید.

  سیدحسن خمینی - (15/4/74)

 برادر عزیز جناب آقای حمید انصاری

 با توجه به سوابق درخشان و نقش برجسته و تعیین کننده جنابعالی در کلیه مراحل تأسیس و برنامه‏ ریزی و تعیین خطوط و اهداف اساسی مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) و نیز مدیریت موفق و حضور مستمر شما در کلیه امور اجرایی آن در سمت قائم مقام مؤسسه و خصوصاً با توجه به عنایت خاص و تأیید یادگار امام راحل(س) حضرت حجت‏ الاسلام والمسلمین آقای حاج سید احمد خمینی - رحمت ‏اللَّه علیه - از شما و بنا به پیشنهاد سرپرست مؤسسه بدینوسیله مجدداً به سمت قائم مقام مؤسسه منصوب می‏شوید. امید است با استعانت از خداوند متعال و با همکاری وهمدلی کلیه مسؤولین واحدها و مراکز وابسته و به کارگیری اختیارات لازم همچون گذشته در راه توسعه و پیشرفت این مجموعه با برکت که حقاً نقش بارز خود را در بسط و نشر افکار بلند امام راحل بخوبی ایفا نموده است، موفق باشید.

 والسلام علیکم و رحمت‏اللَّه

 سیدحسن خمینی (15/4/74)

طی حکمی از سوی آیت الله سید حسن خمینی، تولیت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی کمساری که پیش از این سمت معاون فرهنگی و هنری و ارتباطات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) را در کارنامه مدیریتی خود داشت بعنوان رئیس جدید موسسه منصوب گردید.  

متن حکم انتصاب حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی کمساری به عنوان رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) بدین شرح است:

بسمه تعالی

قَدْ جاءَکُمْ مِنَ اللّهِ نُورٌ وَ کِتابٌ مُبینٌ یَهْدی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدیهِمْ إِلی صِراط مُسْتَقیم (مائده/ 15 و 16)

خدای متعال را خاضعانه سپاسگذاریم که در دهه پنجم انقلاب شکوهمند اسلامی، هنوز هم نام مبارک امام خمینی(س) بر تارک نظام اسلامی می درخشد و چنانکه رهبر معظم انقلاب همواره اشاره کرده اند انگشت هدایت او چراغ راهنمای مردم عزیز و شریف این سرزمین است. مردمی که چون همیشه، درخشش نام و تذکار یاد و طنین افکار امام را بازتابی از حضور و تجلی نبی مکرم اسلام(ص) و اهل بیت طاهرینش(ع) می دانند و با پرچم خمینی به استقبال منجی موعود رهسپارند. باشد که به سرمنزل شهود ربانی و اخلاق حمدانی واصل آیند.

و در این میان، به عنوان قطره ای از دریای ملت ایران، خدمتگذاران مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) مفتخرند که در طول بیش از سی سال، به قدر وسع و با همت بالا و توکل به حیّ لایزال، توانسته اند گام های بلندی را در مسیر شناخت و بازشناسی اندیشه و افکار و رفتار و کردار معمار کبیر انقلاب اسلامی(س) بردارند.

بی تردید نفس گرم و حق امام خمینی(س) در هفدهم شهریور 1367 در فرمان به یادگار عزیز و فرزند بزرگوارشان مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی، مبنی بر تأسیس این مؤسسه و نگاه ژرف و نیت خالص یادگار امام رحمت الله علیهما، سرمایه ای بود که پایه این بنای محترم را بر صداقت و اخلاق و ایمان نهاد و همین بزرگترین توشه موسسه بوده و خواهد بود. همچنانکه لطف رهبر معظم انقلاب و خلف شایسته امام و دولت های مختلف و همراهی و همدلی ایشان و موافقت مجلس و قوه قضائیه و سایر ارگان های جمهوری اسلامی و همچنین محبت تمامی اهل فرهنگ و هنر و دانشمندان و فرهیختگان، سرمایه مهم دیگری است که به فروغ بیشتر و بهتر این نهاد بر آمده از فرمان امام انجامیده است.

و در این میان خدمت شایسته برادرم جناب آقای دکتر حمید انصاری، جایگاه ویژه ای دارد. زحماتی که باید اذعان نمود، همراه با شناخت و احاطه نسبت به آراء و اندیشه امام خمینی(س) از عوامل مهم در توفیق مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام بوده است.

و اینک که ایشان به حکم قانون بازنشستگی، مدیریت مجموعه را بر عهده ، ندارند، با توجه به تجربیات کاملی که حجت الاسلام و المسلمین آقای کمساری در دوره حضور در معاونت مؤسسه به دست آورده اند و با عنایت به پیشنهاد برادر عزیز جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ محمدعلی انصاری مبنی بر حضور مستمرشان در حرم مطهر امام خمینی، ایشان را به عنوان سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) منصوب می نمایم.

مسئولیت ایشان در درجه نخست، اصلاح اساسنامه و ساختار مجموعه و ایجاد تناسب آن با شرایط جدید فرهنگی است و در مرحله بعد، انتظار آن است که با همت مضاعف و تکیه بر نیروی جوانی، مسیر گذشته را هموارتر و با توان بیشتر بپیمایند.

والحمدلله رب العالمین

سیدحسن خمینی

دی ماه 99

اهداف، فعالیتها و بخشهای مختلف مؤسسه

الف ـ اهداف

مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، شش سال با هدایت و نظارت یادگار امام، خدمات ارزنده‏ای را ارائه نمود و پس از رحلت یادگار امام تاکنون با نظارت مستقیم حجت ‏الاسلام والمسلمین حاج سیدحسن خمینی فعالیت روبه توسعه خویش را در بخش‏های پژوهشی، هنری، امور فرهنگی و ارتباطات، انتشارات، امور بین‏ الملل، طرح و برنامه، اداری و مالی، دفاتر نمایندگی، واحدها و مؤسسات وابسته و پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی ادامه می‏دهد.

 مهمترین اهداف و وظایف مؤسسه عبارتند از:

1ـ جمع ‏آوری کلیه اسناد و آثار حضرت امام و آثار منتشر شده درباره شخصیت، زندگانی، مبارزات و اندیشه ایشان؛

2- نگهداری و محافظت از اسناد و آثار یاد شده با استفاده از مناسب ترین شیوه ‏ها؛

3- بررسی، تحقیق و پژوهش آثار، به منظور تدوین تاریخ انقلاب اسلامی و زندگینامه حضرت امام و ترجمه و آماده ‏سازی مجموعه آثار جهت نشر؛

4- انتشار مجموعه آثار به زبانهای مختلف در معرفی و تبلیغ اندیشه و سیره امام خمینی به منظور زنده و نمایان ساختن دائمی یاد و نام رهبر کبیر انقلاب اسلامی در داخل و خارج کشور؛

5- آموزش و تدریس مبانی اندیشه امام خمینی در رشته‏ های مختلف علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه و...؛

6- نظارت مستمر بر آنچه به نام حضرت امام تدوین و یا توسط هنرمندان تولید می‏شود و همچنین تولید آثار فرهنگی و هنری و حمایت از اینگونه آثار؛

7- صدور مجوز برای آثار پدیدآورندگان محصولات «علمی، پژوهشی - فرهنگی و هنری» در حیطه اندیشه و آرای حضرت امام؛

8- حفظ و نگهداری اماکن و آثار تاریخی و فرهنگی منسوب به حضرت امام به عنوان میراث فرهنگی.