زندگینامه سید اسدالله مدنی

آیت الله سید اَسَدُالله مَدَنی (۱۲۹۳ -۱۳۶۰ش) روحانی شیعی و امام جمعه تبریز. وی از مبارزین سیاسی پیش از انقلاب اسلامی بود که چند بار توسط رژیم پهلوی به شهرهای مختلف تبعید شد. بعد از انقلاب نماینده مردم همدان در مجلس خبرگان قانون اساسی بود. وی نماینده امام خمینی در همدان و امام جمعه آن شهر بود و بعد ها همین مسئولیت را در تبریز بر عهده گرفت. مدنی در جریان برگزاری نماز جمعه توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد. در ایران وی را از شهدای محراب می خوانند. مدفن او در قم و در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها قرار دارد.

اطلاعات فردی

سید اسدالله مدنی

زادروز ۱۲۹۲ش

زادگاه تبریز

درگذشت ۲۰ شهریور ۱۳۶۰ش

آرامگاه حرم حضرت معصومه (س)

استادان سید روح الله خمینی، سید ابوالقاسم خویی، سید عبدالهادی شیرازی، سید محمد تقی خوانساری

نقش های برجسته نماینده همدان در مجلس خبرگان قانون اساسی

لقب دومین شهید محراب

زندگی نامه و تحصیلات

آیت الله سید اسدالله مدنی در سال ۱۲۹۲ش، در آذر شهر از توابع تبریز به دنیا آمد در چهار سالگی مادر و در ۱۶ سالگی پدر را که آقا میر علی نام داشت از دست داد. علوم مقدماتی دینی را نزد میرزا محمد حسن منطقی و میرزا محسن میرغفاری از علمای آذرشهر آموخته و برای ادامه تحصیلات عازم حوزه علمیه قم شد. او در پاسخ به اعتراض دوستانش که به او گفتند: اکنون وقت این سفر نیست چرا که رضاخان فعالیت علمای اسلام را محدود ساخته و اجازه تبلیغ نمی دهد، می گفت: «حداقل برای خودم که ملا و واعظ می شوم.»[۱] مدنی در دروس آیت اللّه حجت کوه کمری و آیت اللّه سید محمدتقی خوانساری نیز حاضر شد.[۲] در سال ۱۳۶۳ق برای ادامه تحصیل، به نجف مهاجرت کرد و در دروس سید محسن حکیم و سید عبدالهادی شیرازی و سپس امام خمینی که در آن زمان در نجف حضور داشت، حاضر شد.[۳] مدنی در درس آیت الله سید ابوالقاسم خویی نیز شرکت کرده و از او اجازه اجتهاد دریافت کرد.[۴] مدنی در حوزه نجف در کنار تحصیل تدریس می کرد. کفایه، رسایل، مکاسب و درایه از جمله دروس و کتاب هایی بود که وی تدریس کرد. به گفته حسین راستی کاشانی، شاگردان زیادی در درس اسدالله مدنی حاضر می شدند. آیت الله اسدالله مدنی می گوید: «وقتی در نجف بودم عده ای از من خواستند رساله (توضیح المسائل) بنویسم که مخالفت کردم، برای اینکه مراجعی چون حضرت امام خمینی وجود داشت که باید همه از ایشان تقلید می کردیم».[۵]

اساتید

محسن میر غفاری؛ سید محسن حکیم؛ محمد حسن منطقی؛ سید روح الله خمینی؛ سید ابوالقاسم خویی؛ سید عبدالهادی شیرازی؛ سید محمد تقی خوانساری؛ سید محمد حجت کوه کمری[۶]

شهید مدنی مبارزات سیاسی و اجتماعی خود را از دوران تحصیل در قم آغاز کرد و در اولین فعالیت های خود مدتی به زادگاه خود آذرشهر بازگشت و علیه نفوذ اقتصادی ، اجتماعی بهائیان در آذرشهر سخنرانی هایی کرد که به اخراج بهائیان از شهر منجر شد. در پی آن شهربانی آذرشهر وی را مدتی به همدان تبعید کرد.[۷] هنگامی که سید مجتبی نواب صفوی برای اعدام احمد کسروی به ایران می آمد، آیت الله مدنی اندوخته ای را که برای خرج ازدواجش کنار گذاشته بود، به نواب داد.[۸] در دورۀ زمامداری جمال عبدالناصر در مصر، مدنی در رأس هیئتی از علمای ایرانی حوزه علمیه نجف برای افشاگری علیه دولت کودتای فضل الله زاهدی به آن کشور سفر کرد.[۹] 

در پنجم مرداد سال ۱۳۴۱ وی از عراق وارد همدان شد و در جریان اعتراض به تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در سخنرانی خود در مسجد جامع همدان ، مردم این شهر را به حمایت از مبارزات حوزۀ علمیه قم فراخواند[۱۰] و در کنار سایر علمای همدان تلگراف اعتراض آمیزی نسبت به تصویب این لایحه به اسدالله علم مخابره کرد[۱۱] پس از درگذشت آیت الله سید محسن حکیم ، مرجعیت آیت الله امام خمینی را در همدان مطرح کرد؛ به طوری که ساواک گزارش داد وی بیش از یک سوم اهالی همدان را مقلد امام کرده است . رفت وآمدهای وی به همدان و نجف تا اوایل سال ۱۳۵۰ش ادامه پیدا کرد و در این زمان به دعوت مردم و روحانیون شهر خرم آباد به آن شهر رفت.[۱۲]

سید اسدالله مدنی فعالیت خود را در خرم آباد با تدریس درس خارج در حوزۀ علمیۀ کمالوند آغاز کرد و پس از مدتی سرپرست این مدرسه شد. با گذشت زمان اندکی به عنوان وکیل تام الاختیار امام خمینی و نمایندۀ ایشان به روحانیان و مردم خرم آباد معرفی شد. با ادامۀ سخنرانی های سیاسی مدنی ، در مهر ۱۳۵۴ از ساواک تهران به ساواک لرستان دستوری ابلاغ شد که وی به مدت سه سال به منطقۀ نورآباد ممسنی اعزام گردد و مجددا در مرداد ۱۳۵۶ محل تبعید وی به گنبدکاووس تغییر پیدا می کند. به دلیل بیماری ایشان، کمیسیون امنیت اجتماعی خرم آباد محل تبعید وی را از مرداد ۱۳۵۷ به شهرستان مهاباد تغییر می دهد.[۱۳] با محاصرۀ منزل امام خمینی در مهر ۱۳۵۷ در نجف وی همراه جمعی از روحانیون تبعیدی با صدور اعلامیه ای به این اقدام رژیم بعثی عراق اعتراض کرد.[۱۴] اوایل دی ۱۳۵۷ش در میان استقبال مردم همدان وارد این شهر شد و رهبری مبارزات ضد رژیم مردم را بر عهده گرفت . در ۲۱ بهمن سال ۱۳۵۷ش که لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه برای سرکوبی مردم انقلابی به سمت تهران به حرکت درآمد، با دستور وی مردم کفن پوش همدان با دست خالی ضمن تقدیم شماری شهید، از حرکت تانک ها جلوگیری کردند[۱۵]

فعالیت های بعد از انقلاب اسلامی

با تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی وی از طرف مردم همدان به نمایندگی در این مجلس انتخاب شد[۱۶] و به دستور امام با اختیارات کامل به امامت جمعۀ این شهر منصوب شد.[۱۷][۱۸] پس از شهادت سید محمدعلی قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب و امام جمعه و نماینده امام در تبریز، در دهم آبان ۱۳۵۸ش با حکم امام به عنوان امام جمعه تبریز منصوب شد[۱۹] امامت جمعه وی با مخالفت اعضای حزب جمهوری خواه خلق مسلمان روبه رو شد و چند مرتبه جایگاه نماز جمعه را به آتش کشیدند.[۲۰] پس از آغاز جنگ، مدنی در تقویت روحیه رزمندگان اسلام تلاش می کرد وی با پوشیدن لباس رزم و شرکت در جبهه های نبرد، حضور در کنار نیروهای ایرانی و شرکت در مجالس دعا و نیایش آنان، مشوق رزمندگان بود.[۲۱]

خدمات اجتماعی

احداث مهدیه در همدان.

راه اندازی صندوق قرض الحسنه در همدان.

احداث درمانگاه مهدیه همدان.

ساخت حمام، حسینیه، مسجد و مدرسه، کتابخانه و صندوق قرض الحسنه در روستای مرادبیگ.

راه اندازی صندوق قرض الحسنه در قصر شیرین.

احداث تعدادی خانه در یکی از روستاهای بویین زهرا.

ساخت مسجد در نورآباد ممسنی.[۲۲]

شهادت

آیت الله سید اسدالله مدنی در ساعت ۱۳:۴۵ ۲۰ شهریور ۱۳۶۰ش پس از اتمام مراسم نماز جمعه توسط سازمان مجاهدین خلق به شهادت رسید[۲۳] و در بیست و یکم شهریورماه پیکر او در تبریز و قم تشییع و در حرم حضرت معصومه به خاک سپرده شد. امام خمینی در پیامی وی را شخصیتی دانست که عمری را در تهذیب نفس و خدمت به اسلام و تربیت مسلمانان و مجاهده در راه حق علیه باطل گذراند و جز درباره خدمت به اسلام و مسلمانان نمی اندیشید.[۲۴]

پانویس

۱. پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.

۲. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، زندگینامه آیت الله مدنی ، کد ۳۳۱۴.

۳. پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.

۴. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، زندگینامه آیت الله مدنی ، کد ۳۳۱۴.

۵. پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.

۶. پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.

۷. یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.

۸. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه با محمدمهدی عبدخدایی ، تاریخ ۱۳۷۳/۸/۱۲.

۹. شهید محراب آیت الله مدنی ؛ مرد عرفان ، مقاومت و جهاد فی سبیل الله»، مجلۀ سروش ، ش۱۱۴، ۱۳۶۰ش.

۱۰. یاران امام به روایت اسناد ساواک ، آیت الله سید اسدالله مدنی، ۱۳۷۶، ص ۹-۱۸.

۱۱. یاران امام به روایت اسناد ساواک ، آیت الله سید اسدالله مدنی، ۱۳۷۶ش، ص ۳۸.

۱۲. یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.

۱۳. یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.

۱۴. یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.

۱۵. بنکدار، «اولین شهید محراب»، فصلنامۀ همدان، شمارۀ۱، ۱۳۷۴ش.

۱۶. پیام انقلاب ، ۱۳۶۲، شمارۀ ۱۷۵.

۱۷. صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۸۰ - ۲۸۱.

۱۸. هفته نامه شما، ۷۶/۶/۲۰.

۱۹. صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۸۰و۲۸۱.

۲۰. یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.

۲۱. یادی از شهید محراب مدنی، پرتال امام خمینی.

۲۲. پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱.

۲۳. حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۴۲۴.

۲۴. صحیفه امام، ج ۱۵، ص ۲۲۵-۲۲۷.

منابع

شهید محراب آیت الله مدنی ؛ مرد عرفان ، مقاومت و جهاد فی سبیل الله»، مجله ی سروش ش ۱۱۴، ۱۳۶۰.

یاران امام به روایت اسناد ساواک ، آیت الله سید اسدالله مدنی، تهران، مرکز اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ، ۱۳۷۶.

پاسدار اسلام ، شهریور ماه ۱۳۸۲، شماره ۲۶۱.

پیام انقلاب ، ۱۳۶۲، شماره ی ۱۷۵.

هفته نامه شما، ۷۶/۶/۲۰.

آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، زندگینامه ی آیت الله مدنی ، کد ۳۳۱۴.

آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه با محمدمهدی عبدخدایی ، تاریخ ۱۳۷۳/۸/۱۲.

بنکدار (داماد آیت الله مدنی ) «اولین شهید محراب »، فصلنامه ی همدان،  شماره ی ۱، ۱۳۷۴.

برگرفته از مقدمه «یاران امام به روایت اسناد ساواک)