به مناسبت سالروز شهادت امام جواد(ع)؛

مروری بر چهل حدیث نورانی از امام جواد (ع)

ما و شما پیروان مکتبی هستیم که‏‎ ‎‏آن مکتب، ائمۀ هدی علیهم السلام جریان دهندۀ او بودند بعد از رسول خدا... ماها پیروان آنها هستیم و پیروان آنها باید لااقل یک پرتوی از آن چیزی که آن ها‏‎ ‎‏داشتند تحصیل کنند و دقت کنند و کوشش کنند که تحصیل بکنند. آنها تمام عمر‏‎ ‎‏خودشان را صرف کردند برای اسلام.‏ صحیفه امام جلد ۲۰ ص ۷۶

امام محمد تقی علیه السلام در دهم رجب سال ۱۹۵ قمری در مدینه منوره به دنیا آمدند. پدر بزرگوارشان امام علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه و الثنا و مادر ارجمندشان بانو سبیکه است. امام علیه السلام در آخرین روز ماه ذیقعده سال ۲۲۰ هجری قمری و در سن ۲۵ سالگی به شهادت رسیدند. امروز در آخرین روز ماه ذیقعده و به مناسبت شهادت امام جواد علیه السلام فرصت را برای نشر چهل حدیث گرانقدر از ایشان مغتنم شمردیم باشد که بهره ای فراوان از این احادیث برگیریم:

 

۱. نیازمندی مؤمن به سه خصلت

قالَ الإمام محمد تقی الجواد(ع): الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصال: تَوْفیق مِنَ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ وَواعِظ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُول مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.

امام جواد (ع):مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال واعظی از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسی که او را نصیحت کند. بحارالأنوار، ج ۷۲ ، ص ۶۵ ، ح ۳

 

۲. ملاقات با دوستان

قالَ الامام الجواد(ع ): مُلاقاةُ الاْخوانِ نَشْرَةٌ، وَتَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَإنْ کانَ نَزْراً قَلیلاً.

امام جواد (ع):ملاقات و دیدار با دوستان و برادران، موجب صفای دل و نورانیّت آن می شود و سبب شکوفایی عقل و درایت خواهد شد، گرچه در مدّت زمانی کوتاه انجام پذیرد. امالی شیخ مفید، ص ۳۲۸ ، ح ۱۳

 

۳. بافضیلت ترین عبادت

قالَ الامام الجواد(ع): أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْإِخْلَاصُ.

امام جواد (ع):با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالصانه باشد. بحارالأنوار، ج ۶۷ ، ص ۲۴۵ ، ح ۱۹

 

۴. گوش سپردن به سخنران

قالَ الامام الجواد(ع ): مَن أصغی إلی ناطِقٍ فقَد عَبَدَهُ، فإن کانَ النّاطِقُ یؤَدّی عَنِ اللّهِ عَزَّوجلَّ فقَد عَبَدَ اللّهَ، و إن کانَ النّاطِقُ یؤَدّی عنِ الشَّیطانِ فقَد عَبَدَ الشَّیطانَ.

امام جواد (ع): هرکه به گوینده‌ای گوش سپارد، او را بندگی کرده است؛ اگر آن گوینده از خداوند عز و جل بگوید شنونده خدا را عبادت کرده و اگر از طرف شیطان بگوید شیطان را عبادت کرده باشد. الکافی، ج ۶ ، ص ۴۳۴ ، ح ۲۴.

 

۵. پذیرفتن خواستگار متدین و امانت دار

قالَ الامام الجواد(ع ): مَنْ خَطَبَ إلَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إِلاَّ تَفْعَلُوهُ تَکُن فِتْنَةٌ فِی الأَرْضِ وَ فَسَادٌ کَبِیرٌ.

امام جواد (ع): هر که به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتداری او مطمئن هستید با او موافقت کنید و گرنه فتنه و فساد بزرگی در روی زمین پدید خواهد آمد. تهذیب الأحکام، ج ۷ ، ص ۳۹۶ ، ح ۹

 

۶. سفارش به سکوت جاهل

قالَ الامام الجواد(ع ): لَوْسَکَتَ الْجاهِلُ مَااخْتَلَفَ النّاسُ.

امام جواد (ع): چنانچه افراد جاهل، ساکت باشند، مردم دچار اختلافات نمی شوند. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

 

۷. تحسین کار زشت

قالَ الامام الجواد(ع ): مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحاً کانَ شَریکاً فیهِ.

امام جواد (ع): هر که کار زشتی را تحسین و تأیید کند، در آن کار شریک است. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

 

۸. بی نیازی به وسیله خدا

قالَ الامام الجواد(ع ): مَنِ اسْتَغْنی بِاللهِ افْتَقَرَ النّاسُ إلَیْهِ.

امام جواد (ع): هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد. بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۷۹، ح ۶۲

 

۹. آموزش امام علی(ع) به دست پیامبر(ص)

قالَ الامام الجواد(ع ): عَلَّمَ رَسُولُ اللهِ(ص) عَلّیاً(ع) ألْفَ کَلِمَة، کُلُّ کَلِمَة یَفْتَحُ ألْفُ کَلِمَة.

امام جواد (ع):حضرت رسول(ص)، یک هزار کلمه به امام علی(ع) تعلیم کرد که از هر کلمه ای هزار باب علم و مسأله فرعی باز می شود. خصال، ج ۲ ، ص ۶۵۰ ، ح ۴۶

 

۱۰. خودداری از شکر نعمت

قالَ الامام الجواد(ع): نِعْمَةٌ لاتُشْکَرُ کَسِیَّئَة لاتُغْفَرُ.

امام جواد (ع): خدمت و نعمتی که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد همانند خطای غیرقابل بخشش است. (بحارالأنوار، ج ۶۸ ، ص ۵۳ ، ح ۶۹

 

۱۱. گناه سبب مرگ

قالَ الامام الجواد(ع): مَوْتُ الاْنْسانِ بِالذُّنُوبِ أکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاْجَلِ.

امام جواد (ع): فرا رسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی. (کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۵۰

 

۱۲. راه درک حقیقت ایمان

قالَ الامام الجواد(ع): لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَ الاْیمانِ حَتّی یُؤْثِرَ دینَهُ عَلی شَهْوَتِهِ.

امام جواد (ع): بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد مگر آن که دین و احکام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدّم دارد. بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۸۰ ، ح ۶۳

 

۱۳. پنهان نماندن از دید خداوند

قالَ الامام الجواد(ع): اعْلَمْ أنَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللهِ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ.

امام جواد (ع): بدان که تو از چشم خدا پنهان نیستی. پس، بنگر که چگونه‌ای. تحف العقول: ۴۵۵

 

۱۴. تکمیل رکوع

قالَ الامام الجواد(ع): مَنْ أتَمَّ رُکُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ.

امام جواد (ع): هر کس رکوعش را کامل بگزارد، گرفتار وحشت قبر نمی‌شود. الکافی، ج ۳ ، ص ۳۲۱ ، ح ۷

 

۱۵. خشوع در نماز

قالَ الامام الجواد(ع): الْخُشُوعُ زینَةُ الصَّلاةِ.

امام جواد (ع): خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود. بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۸۰

 

۱۶. همنشینی با بی خردان

قالَ الامام الجواد(ع): فَسادُ الاْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ.

امام جواد (ع): معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لااُبالی سبب تباهی اخلاق خواهد شد. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

 

۱۷. اسباب جلب محبت

قالَ الامام الجواد(ع): ثَلاثُ خِصالٍ تُجتَلبُ بِهِنَّ المَحَبَّةُ: الإِنصافُ فِی المُعاشَرَةِ، وَالمُؤاساةُ فِی الشِّدَّةِ وَالانطِواعِ، وَالرُّجوعُ إلی قَلبٍ سَلیمٍ.

امام جواد (ع): با سه خصلت، دوستی را به دست می‌آورند: انصاف در معاشرت، همدردی [با دیگران‌] در خوشی و ناخوشی، و داشتن قلبی پاک [از گناهان‌]. کشف الغمّة: ۳/ ۱۳۹

 

۱۸. ارکان توبه

قالَ الامام الجواد(ع): التَّوبَةُ عَلی أربَعِ دَعائِمَ: نَدَمٍ بِالقَلبِ، وَاستِغفارٍ بِاللِّسانِ وعَمَلٍ بِالجَوارِحِ، وعَزمٍ أن لا یعودَ.

امام جواد (ع):توبه بر چهار ستونْ استوار است: پشیمانی در دل، آمرزش‌خواهی به زبان، تحقّق بخشیدن [به آن‌] در عمل، و تصمیم گرفتن به تکرار نکردن [گناه‌]. ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰

 

۱۹. کارهای نیکان

قالَ الامام الجواد(ع): ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَةُ الْفَرائِض وَاجْتِنابُ الْمَحارِم واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِی الدّین.

امام جواد (ع): سه چیز از کارهای نیکان است: انجام واجبات الهی، دوری از گناهان، دوری کردن از غفلت در دین‌.

 

۲۰. زیارت حضرت معصومه(س)

قالَ الامام الجواد(ع): مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتی بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّةُ.

امام جواد (ع):هرکس قبر عمّه ام را در قم زیارت کند، اهل بهشت خواهد بود. کامل الزیارات، ص ۵۳۶ ، ح ۸۲۷

 

۲۱. شریکان ظلم

قالَ الامام الجواد(ع): الْعامِلُ بِالظُّلْمِ وَالْمُعینُ لَهُ وَالرّاضی بِهِ، شُرَکاءٌ.

امام جواد (ع): انجام دهنده ظلم و کمک دهنده ظلم و کسی که راضی به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۸

 

۲۲. تواضع

قالَ الامام الجواد(ع): التَّواضُعُ زینَةُ الْحَسَب.

امام جواد (ع):تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف است. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷ .

 

۲۳. زینت بخش های علم و عقل و حلم

قالَ الامام الجواد(ع): خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَةُ الْعَقْلِ، وَ بَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُ الْحِلْمِ.

امام جواد (ع): تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است؛ ادب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل است؛ خوش رویی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷

 

۲۴. زیارت امام رضا(ع)

قالَ الامام الجواد(ع): إنَّ بَیْنَ جَبَلَی طُوس قَبْضَةٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ، مَنْ دَخَلَها کانَ آمِناً یَوْمَ الْقِیامَةِ مِنَ النّار.

امام جواد (ع):همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه ای می باشد که از بهشت گرفته شده است، هر که داخل آن شود (و با معرفت زیارت کند)، روز قیامت از آتش در امان خواهد بود.(عیون اخبارالرّضا - علیه السلام -، ج ۲ ، ص ۲۵۶ ، ح ۶

 

۲۵. انتظار فرج، برترین عمل

قالَ الامام الجواد(ع ): اَفضَلُ اعمالِ شیعتنا انتظارُ الفَرَج.

امام جواد (ع): برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است. کمال الدین ج ۲ باب ۳۶ ح ۱

 

۲۶. همنشینی با شرور

قالَ الامام الجواد(ع ): إیّاکَ وَ مُصاحَبَةُ الشَّریرِ، فَإنَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبُحُ أثَرُهُ.

امام جواد (ع): از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز، که چون شمشیرِ برهنه است؛ منظره‌اش نیکو و اثر (زخم) آن زشت است.أعلام الدّین، ص ۳۰۹

 

۲۷.بی توجهی به اموال دیگران

قالَ الامام الجواد(ع): عِزُّ الْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ.

امام جواد (ع): عزّت و شخصیّت مؤمن در بی نیازی از دیگران است. بحارالأنوار، ج ۷۲ ، ص ۱۰۹ ، ح ۱۲

 

۲۸.نتیجه تقوای الهی

قالَ الامام الجواد(ع ): مَنِ اتَّقَی اللهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ کَرِهُوا.

امام جواد (ع): هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند. بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۷۹ ، ح ۶۲

 

۲۹. ترک امور بی فایده

قالَ الامام الجواد(ع): تَرْکُ ما لا یُعْنی زینَةُ الْوَرَعِ.

امام جواد (ع): رها کردن آنچه سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقوای انسان است. بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۸۰

 

۳۰. معاشرت با خردمندان

قالَ الامام الجواد(ع): صَلاحُ الاْخلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ.

امام جواد (ع): معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و کمال اخلاق است. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

 

۳۱. اهمیت ادب

قالَ الامام الجواد(ع): بِالاْدَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ مَکارِمَ الاْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، وَیَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّةِ.

امام جواد (ع): انسان به وسیله ادب به کمالات اخلاقی می رسد و نیز با رعایت ادب به بهشت دست پیدا می کند. ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰

 

۳۲. زینت بخش ایمان

قالَ الامام الجواد(ع ): الْعَدْلُ زینَةُ الاْیمانِ.

امام جواد (ع): عدالت زینت بخش ایمان است. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷

 

۳۳.زینت بخش عبادت

قالَ الامام الجواد(ع): السَّکینَةُ زینَةُ الْعِبادَةِ.

امام جواد (ع): وقار و ادب زینت بخش عبادات است. کشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷

 

۳۴. امید به غیر خدا

قالَ الامام الجواد(ع): مَنِ انقَطَعَ إلی غَیرِ اللّهِ وَکَلَهُ اللّهُ إلَیهِ.

امام جواد (ع):هر که به غیر خدا رو کند، خداوند او را به همان وا گذارد. الدرّة الباهرة: ۳۹

 

۳۵. انتظار فرج

الامام الجواد(ع): أفضَلُ أعمالِ شیعَتِنَا انتِظارُ الفَرَجِ.

امام جواد (ع): برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج [ظهور امام زمان(ع)] است. کمال الدین، ص ۳۷۷

 

۳۶. به سوی خدا با دل

الامام الجواد(ع): القَصدُ إلَی اللّهِ تَعالی بِالقُلوبِ أبلَغُ مِن إتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ.

امام جواد (ع): با دلها به سوی خداوند متعال رهسپار شدن رساننده تر به مقصد است تا با خسته کردن اعضا و جوارح با اعمال. الدرّة الباهرة: ۳۹ ، میزان الحکمه، جلد ۸ صفحه: ۱۷۳

 

۳۷. سرآغاز کار

الامام الجواد(ع): مَن لَم یعْرِفِ المَوارِدَ أعْیتْهُ المَصادِرُ .

امام جواد (ع): هر کس نداند کاری را از کجا آغاز کند، از به سرانجام رساندن آن درماند. بحار الأنوار: ۷۱ / ۳۴۰ /۱۳ ، میزان الحکمه، جلد ۳ صفحه: ۵۴

 

۳۸. تأخیر توبه

الامام الجواد(ع): تأخِیرُ التَّوبةِ اغْتِرارٌ .

امام جواد (ع): به تأخیر افکندن توبه فریب و غفلت است. تحف العقول: ۴۵۶ ، میزان الحکمه، جلد ۲ صفحه: ۱۳۶

 

۳۹. امروز و فردا کردن

الامام الجواد(ع ): طُولُ التّسْویفِ حَیرَةٌ.

امام جواد (ع): طولانی شدن و امروز و فردا کردن، مایه حیرت و سرگشتگی است. تحف العقول: ۴۵۶ ، میزان الحکمه، جلد ۲ صفحه: ۱۳۶

 

۴۰. از ما نیست مگر کسی که...

الامام الجواد(ع): ما مِنّا إلّا وهُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّهِ عز و جل، وهادٍ إلی دینِ اللّهِ.

امام جواد (ع): از ما نیست، مگر کسی که به امر خداوند عز و جل کمر بسته و به سوی دین خدا هدایت می کند. کمال الدین: ص ۳۷۸ ح ۲ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۹ صفحه: ۵۵۶

...
۱۴۰۳/۰۳/۱۷

تهران

کد خبر
۱۳۳۷
مدت زمان تقریبی مطالعه
۱۴ دقیقه
تاریخ انتشار
۱۴۰۳/۰۳/۱۷
اخبار مرتبط
تماس با ما
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
تهران خیابان باهنر خیابان یاسر خیابان حسنی‌کیا پلاک ۵۹
تلفن: ۲۲۲۹۰۱۹۱-۰۲۱ الی ۵
فکس: ۲۲۲۹۰۴۷۸
پست الکترونیک: info@icpikw.ir
پایگاه اطلاع‌رسانی - موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
طراحی و پیاده‌سازی: دفتر فناوری اطلاعات و آمار
All Content by icpikw.ir is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License