مراسم رونمایی از کتاب «کارگزار صدیق»، خاطرات مرحوم محمدنبی حبیبی دبیرکل فقید حزب مؤتلفه اسلامی، شب گذشته در حسینیه جماران برگزار شد.

در این مراسم حجت‌الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی طی سخنانی گفت: خداوند در مورد پیامبر(ص) می‌فرماید « فَبِما رَحمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُم ۖ وَلَو کُنتَ فَظًّا غَلیظَ القَلبِ لَانفَضّوا مِن حَولِکَ». یعنی اگر تو آدم بداخلاقی بودی همه تو را رها می‌کردند؛ چون خدا رحمت فرستاده بود، تو نرم شدی». روایتی از پیامبر(ص) هست که می‌فرماید «همه برای چیزی که خلق می‌شوند، آسان می‌شوند».

یادگار امام تأکید کرد: وقتی کسی بخواهد کار بزرگی انجام بدهد، اول باید خداوند جوهره وجودی او را تغییر دهد. آسان شدن دنیا بر یک نفر، قبل از هر چیز در گرو این است که وجودش آسان شود. اگر درون خودت انقلاب نکنی، در بیرون نمی‌توانی انقلاب کنی؛ ابتدا باید درون خودت تغییر ایجاد کنی. اگر درونت «تیسیر» حاصل شد، عالم خارج هم آسان می‌شود و جهان را هم می‌توانی تغییر بدهی.

وی افزود: سوره «لیل» می‌فرماید که اگر آدم بدی باشید، ذات شما بد می‌شود؛ و اگر آدم خوبی باشید، ذات شما خوب می‌شود. به دست خودتان جهان را برای خودتان سخت یا آسان می‌کنید. اگر امام و یاران ایشان توانستند کار بزرگی کنند، برای این بود که در درون خودشان این تغییر را ایجاد کرده بودند. ما می‌گوییم چرا آن وقت‌ها به یک سخن بزرگان ما جامعه تکان می‌خورد؟ امروز این «انقلاب درونی» را نیاز داریم؛ این هم به یک نفر نیست. امام حسن(ع) و بقیه ائمه(ع) «کُلُّهُم نورٌ واحدٌ» هستند ولی وقتی یار نباشد، نمی‌شود کاری کرد.

سید حسن خمینی با تأکید بر اینکه «با یک گل بهار نمی‌شود»، اظهار داشت: به یک نفس حق می‌شود مسیری را پیش برد ولی وقتی نفس‌های حق، هرکدام در اندازه خودشان ایجاد شد، آن وقت این حرکت بزرگ ایجاد می‌شود. البته بعضی شخصیت‌ها توان این را دارند که یک موجی را درون جان‌های دیگران ایجاد کنند. خدا رحمت کند، مرحوم آقای بجنوردی، ابوزوجه ما از قول پدرش نقل می‌کرد که «بزرگترین معجزه پیامبر(ص)، علی(ع) بود». کسی که بتواند چنین موجودی تربیت کند، معجزه است.

وی افزود: انقلاب کار خیلی بزرگی است. از درون جان امام شکل گرفته، ولی این نور توانسته تا اعماق جان مردم در روزگار خودش برود. یکی از آنها مرحوم آقای حبیبی است که زندگی‌نامه‌اش را امروز در اختیار داریم. تحت تأثیر جاذبه‌های بزرگی که انقلاب ایجاد می‌کند، قطره‌ها به هم پیوند می‌خورند و این موج را ایجاد می‌کنند. البته امروز وظیفه ما است که این را بگوییم، درون خودمان نگه داریم و سعی کنیم درون خودمان چنین تحولاتی را ایجاد کنیم.

حجت‌الاسلام و المسلمین علی ملانوری، معاون پژوهش، آموزش و برنامه‌ریزی راهبردی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، نیز در این مراسم گفت: حدود هفت هزار ساعت مصاحبه صوتی و تصویری با 500 نفر از یاران و شاگردان حضرت امام و مبارزان و فعالان در جریان نهضت اسلامی مردم ایران، ضبط شده و در آرشیو مؤسسه نگهداری می‌شود. چیزی که تا کنون از این خاطرات منتشر شده، همه خاطرات موجود نیست.

وی افزود: در 55 جلد «یادها» بخش وسیعی از این خاطرات تدوین و منتشر شده و کتابی که اکنون تحت عنوان «کارگزار صدیق» رونمایی می‌شود، یکی از این مجموعه است. البته تدوین، آماده‌سازی و انتشار این کتاب‌ها مراحل طاقت‌فرسا و زمان‌بری است و همچنین برخی محدودیت‌ها در انتشار خاطرات باعث شده که حجم قابل توجهی از آنها هم منتشر نشود.

ملانوری با اشاره به اینکه دو سال کرونا امکان مصاحبه‌ها را کم کرد، اظهار داشت: خوشبختانه در دو سال گذشته ما با تجهیز و آمادگی بیشتری کار را مجددا شروع کرده‌ایم و در حال ادامه مسیر هستیم. در همین دو سال گذشته پنج عنوان از کتاب‌های خاطرات منتشر شد. کتاب خاطرات مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین محتشمی در 10 جلد، آماده و در آستانه انتشار هست؛ که یک دوره کامل تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی است.

وی ادامه داد: هشت مجلد دیگر مربوط به خاطرات هشت عزیز دیگر آماده شده و حدود 15 نفر از شخصیت‌های مؤثر در انقلاب، یادگاران و یاران حضرت امام هم در نوبت مصاحبه قرار دارند و یا در حال مصاحبه با آنها هستیم. این مصاحبه‌ها گاهی 20 یا 30 جلسه زمان می‌برد، اما به هر حال در حال انجام است. ما دو فعالیت را پیش روی خود گذاشته‌ایم که امیدواریم هم ضبط خاطرات را توسعه بدهد و هم پیاده‌سازی و استفاده از آنها را تسریع کند.

معاون پژوهش، آموزش و برنامه‌ریزی راهبردی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، تصریح کرد: با تجهیز تیم‌ها و کارگاه‌هایی در برخی از استان‌های کشور، کار اخذ خاطرات از یاران حضرت امام در آن استان‌ها شروع شده است. برخی استان‌ها مثل اصفهان، معین خوزستان و چهارمحال بختیاری هم شده‌اند؛ یا تیمی که در کرمان سامان یافته، مسئولیت ضبط خاطرات در سیستان و هرمزگان را هم به عهده گرفته است. امید می‌رود که با این منطقه‌بندی و پرداختن به شهرستان‌ها و استان‌ها، ما در فرآیند ضبط خاطرات تسریع کنیم.

وی افزود: کار دوم این است که بسیاری از خاطرات منتشر نشده‌اند یا در انتشار آنها ملاحظاتی وجود دارد اما گنجینه ارزشمندی برای مراجعه و استفاده محققان است. به سرعت همکاران ما در آرشیو مؤسسه در حال دیجیتال کردن منابع موجود هستند. تا کنون 2 هزار از این منابع دیجیتال و در آرشیو بارگذاری شده و با نرم‌افزارهای تکمیلی امکان پیاده‌سازی و تبدیل آنها به متن وجود دارد و امکان سرچ در این متون به پژوهشگران ما کمک می‌کند که در یک موضوع واحد به خاطرات چندین صاحب خاطره مراجعه کنند.

اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی، نیز در این مراسم گفت: انقلاب ما مربوط به یک حزب، گروه یا قشر خاص جامعه نیست؛ یک انقلاب گسترده جهانی و اسلامی است. امام این انقلاب عظیم را با حضور همه نیروها و تفکرات گوناگون به خوبی اداره کرده و بعد هم در ظرف 16.5 سال توانسته یک رژیم سنگین ستمشاهی چند هزار ساله را از بین ببرد و درست صد درصد مقابل او نظام جمهوری اسلامی ولایی را شکل بدهد. این یک کار ساده نیست و اتفاقا حضور همه عزیزانی که در این مجموعه‌ها کار کرده‌اند تا امروز ایران اسلامی به برکت عنایات الهی به اینجا رسیده، این اقتدار، قدرت و عظمت و در مقابل آن ضعف دشمنان خدا و نابودی اسرائیلی که امام از همان آغاز این بحث را داشتند، زحمت همه است.

وی افزود: به همین علت خوب است که همه با هم کمک کنیم و این خاطرات را به خوبی منتشر کنیم. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) هم بحمدالله توانسته یک کار گسترده و قوی داشته باشد و یکی از ثمراتش همین خاطرات جناب آقای حبیبی است. چون نهضت ادامه دارد، ضبط خاطرات هم باید ادامه داشته باشد. از سوی دیگر بعد از گرفتن این خاطرات، جمع‌بندی و بهره‌برداری از اینها مهم است. البته این طور نیست که همه چیز انقلاب را بشود گفت. مثلا نفوذ دادن مرحوم حسن حسنان در سفارت آمریکا دوران طاغوت یک داستان بسیار جالبی است؛ ولی مگر می‌شود گفت؟!

بادامچیان ادامه داد: خانواده‌اش بسیار متدیّن بودند و او هم برای اینکه آنجا برود یک مدتی بی‌دین شده بود و مادرش نفرین می‌کرد. هیچ یادم نمی‌رود، بعد از اینکه ایشان کشته شد، وقتی به خانواده‌اش گفتم مادرش گفت نمی‌دانستم چرا بچه من این طوری شده و حالا تازه آرامش پیدا می‌کنم. گفتم من نمی‌توانم همه چیز را بگویم، ولی کلی می‌گویم که آمریکا نتوانست آن روز از عهده مبارزین خط امام بر بیاید و این کار بسیار مهمی بود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه شخصیت مرحوم آقای حبیبی بسیار ویژه است، گفت: یک تربیت شده مکتب اسلام و خط امام و این نظام الهی و اسلامی است. در خاطره‌گویی هم اصلا نخواسته خودش را مطرح کند و همه جای کتاب خاطرات او عرض احترام و خدمت به نظام است. او کارهایش را با عشق به امام و انقلاب، برای تکلیف الهی انجام می‌داد. من در همراهی‌های گوناگون با ایشان این عشق به امام و مقام معظم رهبری را کاملا احساس می‌کردم.

دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی افزود: ایشان در مسائل شرعی، هیچ اهل مسامحه نبود؛ قاطع، محکم و با تدبیر. بعضی وقت‌ها احساسات موجب می‌شود که آدم تدبیر به کار نمی‌برد. ایشان از حزب جمهوری اسلامی شروع کردند و با هم کار می‌کردیم. زمانی که معاون استانداری کرمان شدند، چه برنامه‌های زیبایی داشت. مثلا در آنجا قاچاقچیان را جمع کردند و به آنها گفتند شما شناخته شده هستید؛ اگر جنس‌هایی که ما تحریم شده‌ایم را بیاورید یا ببرید، مجاز هستید و «قاچاق حلال» کنید؛ و این کار را کردند. آقای حبیبی آنها را تهدید کرده بود که اگر بعد از این کار قاچاق کنید، شما را به دست آقای خلخالی می‌دهم. تبدیل قاچاقچی به یک آدم خدوم، هنر است.

وی تأکید کرد: واقعا آقای حبیبی خیلی گردن انقلاب و جامعه ما حق دارد؛ مثل همه خوبانی که حق دارند. وقتی آدم کتاب خاطرات ایشان را می‌خواند، به جای اینکه خاطرات یک شخص را بخواند، خاطرات یک دست پرورده مکتب اسلام، تشیع و امام را می‌خواند و احساس می‌کند که ما چقدر باید شاکر نعمت‌های الهی باشیم که نعمت جمهوری اسلامی، فقاهت، ولایت، روحانیت، تشیع، امام و این مردم و یاران خوب را به ما عنایت کرده است. امیدواریم خود امام کمک کند که خیلی شرمنده ایشان در قیامت نباشیم و چیزی که امام می‌خواست و آمال و آرزوهای شهدا بود را برآورده بسازیم.

سیده فاطمه فخر، همسر مرحوم محمدنبی حبیبی و عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی، نیز در این مراسم گفت: امام خمینی(س) بنیانگذار انقلاب اسلامی بود و با رهبری‌های پیامبر گونه تاریخ تشیع و تاریخ معاصر را تحت تأثیر خود قرار دادند؛ و در همان مدت کوتاه حیات ایشان بعد از انقلاب، پایه‌های انقلاب اسلامی محکم و استوار شد و دنیا را تکان داد.

وی افزود: امام مانیفست نظام اسلامی را با دو نظر ژرف طراحی فرمودند. یکی نگاه داخلی که شامل براندازی نظام منحوس پهلوی و آثار شوم ناشی از آن و در مقابل آن بنیانگذاری جمهوری اسلامی بود. ایشان نگاه دیگری به جهانی نمودن اسلام داشتند و صدور انقلاب به تمام جهان را در برنامه کار خود داشتند و ما الآن مشاهده می‌کنیم علی رغم همه کارشکنی‌های دشمنان و جنگ نابرابر هشت ساله، تحریم‌ها و مسائل اقتصادی زیادی که بر ما تحمیل شد، انقلاب استوار به راه خودش ادامه می‌دهد.

عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی ادامه داد: بحمدالله ما مشاهده می‌کنیم فرمایش امام که اسرائیل باید از بین برود، الآن به تحقق خیلی نزدیک شده و ان شاء الله به زودی شاهد تحقق این فرمایش حضرت امام خواهیم بود. اکنون این شعار در تمام جهان طنین انداز هست و این نشان دهنده تأثیر عمیق فرمایشات و فعالیت‌های امام در تمام دنیا است. اکنون می‌بینیم همه دشمنان انقلاب اسلامی اذعان دارند به اینکه ایران تبدیل به یک ابرقدرت منطقه‌ای شده و این چیزی است که دشمنان اصلا فکر آن را نمی‌کردند و شاید خیلی از ما هم این موضوع را باور نداشتیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در مورد خصوصیات مرحوم حبیبی اظهار داشت: ایشان سرسپرده و مرید کامل برای حضرت امام و مقام معظم رهبری و فردی بسیار متدیّن و مخلص بودند. مثلا روز تولد حضرت زهرا(س) به شدت شادی داشتند. ایشان بسیار وقت‌شناس، منظم، دقیق، تیزبین و با دقت کامل مراقب ابعاد مختلف انقلاب و اسلام بودند. در بیت‌المال دقت فراوانی داشت و هرگز نمی‌گذاشت در مجموعه تحت مدیریتش ذره‌ای از بیت‌المال هدر برود.

فخر با تأکید بر اینکه مرحوم حبیبی بسیار قاطع و تصمیم‌گیر بود، تصریح کرد: مثلا وقتی ایشان در مورد مترو تهران اقدام کردند، بیشتر بزرگان آن زمان مخالف بودند و می‌گفتند با این همه مسائلی که ما داریم، چه وقت احداث مترو است؟! ولی ایشان می‌گفتند با جمعیت روزافزونی که دارد وارد تهران می‌شود و این همه مشکلات حمل و نقل که ما داریم، باید مترو شروع شود و به موقع به داد مردم برسد. برای این کار خیلی زحمت کشیدند و با بسیاری از بزرگان خصوصی صحبت کردند تا توانستند توجه آنها را به اهمیت این موضوع جلب کنند.

وی ادامه داد: البته مرحوم هاشمی رفسنجانی در این امر مساعدت بسیاری به ایشان کردند و کار را به جایی رساندند که بحمدالله ایشان موفق شدند کلنگ مترو تهران را به زمین بزنند و تا وقتی رأس کار شهرداری بودند، کار را تا حد زیادی پیش ببرند.

همسر مرحوم محمدنبی حبیبی گفت: وقتی جنگ شروع شد، آقای حبیبی استاندار فارس بودند و ماشین‌های زیادی مردم خرمشهر و آبادان را سوار می‌کردند و به شیراز می‌آوردند که نزدیک‌ترین استان به مناطق جنگی بود. به طوری که تا ساعت 12 شب تمام صحن شاهچراغ(ع) پر از جمعیتی بود که مثلا چادری از بچه‌هایشان را پهن کرده و روی آن نشسته بودند؛ و تمام پیاده‌روها و خیابان‌ها پر از جمعیت بود. ایشان از همان اول وقت تهیه اسکان را شروع کرد و تا صبح آن روز اسکان را تکمیل کرد. ایشان به این اندازه سریع تصمیم گرفته بود که من گفتم مثل اینکه ایشان تا به حال چندین بار در معرض جنگ قرار گرفته بوده و این موقعیت را لمس کرده که با این سرعت تصمیم گرفته تمام اماکنی که می‌شد برای اسکان جنگ‌زده‌ها استفاده شود را شبانه تخلیه کند و به اینها اسکان بدهد.

وی با اشاره به اینکه مرحوم حبیبی رفتار و گفتار امام و مقام معظم رهبری را نصب العین خودش قرار می‌داد، تأکید کرد: وقتی از طرف آیت‌الله خزعلی به بنیاد بین‌المللی غدیر دعوت شدند، با کمال میل این دعوت را پذیرفتند و از تجربیات و داشته‌های خود برای سر و سامان دادن آن بنیاد، چیزی فروگذار نکردند؛ و به مناسبتی به من گفتند من این کار در غدیر را برای آخرتم قرار داده‌ام. این بود که در مراسم سوگواری حضرت زهرا(س) و در حال دفاع از حق حضرت علی(ع) و سخن گفتن درباره ایشان جان به جان آفرین تسلیم کردند.

در این مراسم، با حضور یادگار امام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، حجت الاسلام و المسلمین علی کمساری رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی و خانواده مرحوم حبیبی، از کتاب خاطرات وی رونمایی شد.